เลือกดอกสว่านเตเปอร์ หัวจับดอกสว่าน กับ แกนต่อ ปลอกลด ได้ไม่พลาด: รู้ก่อนซื้อ มาตรฐานเตเปอร์ MT, JT, B Taper คืออะไร?

ดอกสว่านเตเปอร์ (Taper Shank Drill) หมายถึง ดอกสว่านที่มีส่วนท้ายเป็นรูปกรวยเรียว (Taper Shank) ซึ่งออกแบบมาให้สามารถเสียบเข้ากับรูของหัวจับเครื่องจักรหรือแกนต่อได้โดยตรงโดยไม่ต้องใช้หัวจับดอกสว่านแบบหมุนขันน็อต (Drill Chuck) ช่วยให้การเปลี่ยนดอกสว่านทำได้รวดเร็วและให้การจับยึดที่มั่นคง โดยเฉพาะสำหรับดอกสว่านขนาดใหญ่ที่ต้องการความแม่นยำสูงและทนทานต่อแรงบิด

สิ่งที่พบบ่อยและมักถูกเข้าใจผิดคือ Arbor หรือแกนต่อที่ใช้สำหรับเชื่อมต่อหัวจับดอกสว่าน (ซึ่งมี Jacobs Taper) เข้ากับแกนเครื่องจักร (ซึ่งมักจะเป็น Morse Taper) ตัวอย่างเช่น MT3-JT6 Drill Chuck Arbor หมายถึงแกนต่อที่มีปลายด้านหนึ่งเป็น Morse Taper เบอร์ 3 (MT3) และปลายอีกด้านหนึ่งเป็น Jacobs Taper เบอร์ 6 (JT6) เพื่อให้สามารถเชื่อมต่อหัวจับดอกสว่าน JT6 เข้ากับเครื่องจักรที่มีแกน MT3 ได้

ดังนั้น จะขอสรุปและอธิบายเกี่ยวกับมาตรฐาน Jacobs Taper (JT) และ Morse Taper (MT) พร้อมขนาดที่วัดเพื่อระบุมาตรฐานสำหรับการเลือกซื้อให้ถูกต้องดังนี้ครับ

มาตรฐาน Jacobs Taper (JT)

Jacobs Taper (JT) เป็นมาตรฐานเตเปอร์ที่นิยมใช้สำหรับ หัวจับดอกสว่าน (Drill Chucks) โดยเฉพาะ มักจะพบที่ส่วนท้ายของหัวจับดอกสว่านที่ต้องเสียบเข้ากับแกนต่อ (Arbor) หรือเพลาเครื่องจักร (Spindle) โดยตัวเลขที่ตามหลัง JT (เช่น JT0, JT1, JT2, JT3, JT6, JT33) จะบ่งบอกถึงขนาดของเตเปอร์ ยิ่งตัวเลขสูง ขนาดเตเปอร์โดยรวมก็จะใหญ่ขึ้น

การวัดเพื่อระบุขนาดมาตรฐาน JT:

การระบุขนาด JT ที่ถูกต้องจำเป็นต้องวัดขนาดปลายเตเปอร์ 3 จุดหลัก ได้แก่:

• D (Large End Diameter): เส้นผ่านศูนย์กลางปลายใหญ่สุดของเตเปอร์
• d (Small End Diameter): เส้นผ่านศูนย์กลางปลายเล็กสุดของเตเปอร์
• L (Length of Taper): ความยาวของเตเปอร์

ตารางขนาดโดยประมาณของ Jacobs Taper (หน่วยเป็นมิลลิเมตร หรือ นิ้ว):

ข้อสังเกต: JT6 มีขนาดใหญ่ปลายเล็กกว่า JT3 เล็กน้อย และมีความยาวที่สั้นกว่า

มาตรฐาน Morse Taper (MT)

Morse Taper (MT) เป็นมาตรฐานเตเปอร์ที่ใช้กันอย่างแพร่หลายสำหรับ แกนของดอกสว่านที่มีก้านเตเปอร์โดยตรง (Taper Shank Drills), ปลายของแกนต่อ (Arbor) สำหรับหัวจับดอกสว่าน, และแกน (Spindle) ของเครื่องจักรต่างๆ เช่น เครื่องเจาะ, เครื่องกลึง, เครื่องกัด ตัวเลขที่ตามหลัง MT (เช่น MT0, MT1, MT2, MT3, MT4, MT5, MT6) จะบ่งบอกถึงขนาดของเตเปอร์ ยิ่งตัวเลขสูง ขนาดเตเปอร์โดยรวมก็จะใหญ่ขึ้น

การวัดเพื่อระบุขนาดมาตรฐาน MT:

คล้ายกับ JT, การระบุขนาด MT ที่ถูกต้องก็จำเป็นต้องวัดขนาดปลายเตเปอร์ 3 จุดหลักเช่นกัน:

• D1 (Large End Diameter): เส้นผ่านศูนย์กลางปลายใหญ่สุดของเตเปอร์
• D2 (Small End Diameter): เส้นผ่านศูนย์กลางปลายเล็กสุดของเตเปอร์
• L2 (Length of Taper): ความยาวของเตเปอร์ (วัดจากปลายใหญ่ถึงส่วนที่เรียวเล็กสุดก่อนถึงส่วนหางปลา)

ตารางขนาดโดยประมาณของ Morse Taper (หน่วยเป็นมิลลิเมตร):

สรุปและข้อควรพิจารณาในการเลือกซื้อ:

1. ทำความเข้าใจกับสิ่งที่คุณต้องการ:
   • ดอกสว่านก้านเตเปอร์: หากต้องการดอกสว่านที่ก้านเป็นเตเปอร์โดยตรง (ไม่มีหัวจับดอกสว่านแยกต่างหาก) คุณจะต้องระบุขนาด Morse Taper (MT) ที่ถูกต้องตามขนาดแกนของเครื่องจักรของคุณ (เช่น ดอกสว่านก้านเตเปอร์ MT3)
   • หัวจับดอกสว่าน: หากต้องการหัวจับดอกสว่าน (ที่ใช้ดอกสว่านก้านตรง) คุณจะต้องดูว่าหัวจับนั้นมีก้านเตเปอร์แบบ Jacobs Taper (JT) ขนาดเท่าไร (เช่น หัวจับดอกสว่าน JT6)
   • แกนต่อ (Arbor): หากต้องการเชื่อมต่อหัวจับดอกสว่าน (JT) เข้ากับเครื่องจักร (MT) คุณต้องระบุขนาดของทั้งสองปลายของแกนต่อให้ถูกต้อง เช่น MT3-JT6 Arbor
2. วัดขนาด: หากคุณไม่แน่ใจเกี่ยวกับขนาดมาตรฐานของอุปกรณ์ที่มีอยู่ (เช่น แกนเครื่องจักร หรือหัวจับดอกสว่าน) ให้วัดขนาดตามที่ระบุในตาราง (D, d, L) แล้วนำมาเทียบกับตารางมาตรฐานเพื่อระบุขนาดที่ถูกต้อง
3. ตรวจสอบความเข้ากันได้: ตรวจสอบให้แน่ใจว่าขนาดเตเปอร์ที่คุณเลือกนั้นเข้ากันได้กับส่วนประกอบที่คุณต้องการเชื่อมต่อด้วยเสมอ ไม่ว่าจะเป็นแกนเครื่องจักร หัวจับดอกสว่าน หรือแกนต่อ

ตัวอย่างการเลือกซื้อ:

• ถ้าเครื่องเจาะของคุณมีแกนเป็น Morse Taper เบอร์ 3 (MT3) และคุณต้องการใช้หัวจับดอกสว่านที่จับดอกได้ถึง 13 มม. ซึ่งหัวจับดอกสว่านรุ่นนั้นใช้ Jacobs Taper เบอร์ 6 (JT6) คุณจะต้องหา แกนต่อ (Arbor) ที่เป็น MT3 to JT6
• ถ้าคุณต้องการดอกสว่านเจาะเหล็กขนาดใหญ่ที่มีก้านเตเปอร์ และเครื่องจักรของคุณรองรับ Morse Taper เบอร์ 4 (MT4) คุณต้องหา ดอกสว่านก้านเตเปอร์ MT4

ตารางแสดงการสวมใส่ (ความเข้ากันได้) ของระบบเตเปอร์ Jacobs Taper (JT) และ Morse Taper (MT) ที่พบบ่อย เพื่อช่วยในการเลือกใช้อุปกรณ์ได้อย่างถูกต้อง

หลักการทำความเข้าใจตาราง:

• หัวจับดอกสว่าน (Drill Chuck): ส่วนใหญ่ใช้ Jacobs Taper (JT) สำหรับปลายด้านที่เสียบเข้ากับแกนต่อ (Arbor) หรือเพลาเครื่องจักร
• แกนเครื่องจักร (Machine Spindle): เครื่องจักรส่วนใหญ่ (เช่น เครื่องเจาะ, เครื่องกลึง) มีเพลาเป็น Morse Taper (MT)
• แกนต่อ (Arbor): ทำหน้าที่เชื่อมต่อหัวจับดอกสว่าน (JT) เข้ากับแกนเครื่องจักร (MT) หรือเชื่อมต่อดอกสว่านก้านเตเปอร์ (MT) เข้ากับเครื่องจักร

ตารางการสวมใส่ (Compatibility Chart) ระบบ Jacobs Taper (JT) และ Morse Taper (MT)

คำแนะนำในการเลือกใช้:

1. ระบุขนาดแกนเครื่องจักรของคุณ: นี่คือจุดเริ่มต้นที่สำคัญที่สุด คุณต้องรู้ว่าเครื่องเจาะ, เครื่องกลึง หรือเครื่องกัดของคุณมีแกน (Spindle) เป็น Morse Taper (MT) ขนาดเท่าใด (เช่น MT2, MT3, MT4)
2. เลือกหัวจับดอกสว่านที่เหมาะสม: หัวจับดอกสว่านส่วนใหญ่จะมี Jacobs Taper (JT) ระบุไว้ (เช่น JT6, JT33) เลือกหัวจับที่เหมาะสมกับขนาดของดอกสว่านที่คุณต้องการใช้
3. เลือกแกนต่อ (Arbor) ที่ถูกต้อง: เมื่อทราบขนาด MT ของเครื่องจักรและ JT ของหัวจับดอกสว่านแล้ว ให้เลือกแกนต่อที่มีปลายด้านหนึ่งเป็น MT ที่ตรงกับเครื่องจักร และปลายอีกด้านหนึ่งเป็น JT ที่ตรงกับหัวจับดอกสว่าน (เช่น ถ้าเครื่องจักร MT3, หัวจับ JT6 ก็เลือก Arbor MT3-JT6)
4. สำหรับดอกสว่านก้านเตเปอร์โดยตรง: หากดอกสว่านที่คุณเลือกเป็นก้านเตเปอร์ (ไม่มีหัวจับดอกสว่านแยก) คุณต้องเลือกดอกสว่านที่มี Morse Taper (MT) ตรงกับแกนเครื่องจักรของคุณ หรือใช้ ปลอกลด (Reducing Sleeve) หากขนาดดอกสว่านเล็กกว่าแกนเครื่องจักรของคุณ

การทำความเข้าใจตารางนี้จะช่วยให้คุณสามารถจับคู่อุปกรณ์ได้อย่างถูกต้อง ลดความผิดพลาดในการเลือกซื้อ และมั่นใจได้ว่าอุปกรณ์จะสามารถใช้งานร่วมกันได้อย่างปลอดภัยและมีประสิทธิภาพครับ

นอกเหนือจาก Jacobs Taper (JT) และ Morse Taper (MT) ที่ได้กล่าวไปแล้ว ยังมีอีกหนึ่งมาตรฐานเตเปอร์ที่นิยมใช้ในหัวจับดอกสว่าน โดยเฉพาะหัวจับดอกสว่านแบบ Keyless (ไม่ใช้จำปาขัน) และหัวจับดอกสว่านขนาดเล็กถึงกลาง นั่นคือ มาตรฐาน B Taper (หรือ DIN 238) ครับ

มาตรฐาน B Taper (DIN 238)

B Taper เป็นมาตรฐานเตเปอร์ที่ใช้กันอย่างแพร่หลายในทวีปยุโรป โดยเฉพาะในประเทศเยอรมนี มักพบในหัวจับดอกสว่าน (Drill Chucks) ที่มีคุณภาพสูงและต้องการความเที่ยงตรงในการจับยึด ลักษณะคล้ายกับ Jacobs Taper แต่มีมาตรฐานขนาดที่แตกต่างกัน โดยตัวเลขที่ตามหลัง B (เช่น B10, B12, B16, B18, B22, B24) จะบ่งบอกถึงขนาดของเตเปอร์ ยิ่งตัวเลขสูง ขนาดเตเปอร์โดยรวมก็จะใหญ่ขึ้น

การใช้งานหลัก:

• หัวจับดอกสว่าน (Drill Chucks): ส่วนใหญ่เป็นหัวจับแบบ Keyless หรือหัวจับที่มีความแม่นยำสูง
• แกนต่อ (Arbor): ใช้เชื่อมต่อหัวจับดอกสว่าน B Taper เข้ากับเพลาเครื่องจักรที่เป็น Morse Taper (MT)

การวัดเพื่อระบุขนาดมาตรฐาน B Taper:

เช่นเดียวกับ JT และ MT การระบุขนาด B Taper ที่ถูกต้องก็จำเป็นต้องวัดขนาดปลายเตเปอร์ 3 จุดหลัก ได้แก่:

• D1 (Large End Diameter): เส้นผ่านศูนย์กลางปลายใหญ่สุดของเตเปอร์
• D2 (Small End Diameter): เส้นผ่านศูนย์กลางปลายเล็กสุดของเตเปอร์
• L (Length of Taper): ความยาวของเตเปอร์

ตัวอย่างตารางขนาดโดยประมาณของ B Taper (DIN 238) (หน่วยเป็นมิลลิเมตร):

หมายเหตุ: ขนาดของ B16 มักจะพบในหัวจับดอกสว่านที่มีความสามารถในการจับยึดดอกสว่านได้ประมาณ 1-13 มม. หรือ 3-16 มม. ซึ่งเป็นขนาดที่ใช้งานทั่วไปในงานเจาะ

การเปรียบเทียบมาตรฐาน Jacobs Taper (JT), Morse Taper (MT), และ B Taper (DIN 238)

เพื่อความเข้าใจที่ชัดเจนขึ้น เรามาเปรียบเทียบคุณสมบัติและลักษณะการใช้งานของเตเปอร์ทั้งสามประเภทนี้กันครับ

สรุปและข้อควรพิจารณาเพิ่มเติม:

1. ความเข้ากันไม่ได้โดยตรง: แม้ว่า JT และ B Taper จะมีลักษณะคล้ายคลึงกัน (เป็นเตเปอร์สั้นสำหรับหัวจับ) แต่ ทั้งสองมาตรฐานไม่สามารถสวมใส่เข้ากันได้โดยตรง เนื่องจากมีมุมเตเปอร์และขนาดที่แตกต่างกันอย่างชัดเจน การพยายามสวมใส่ผิดมาตรฐานอาจทำให้เกิดความเสียหายกับอุปกรณ์ได้
2. การเลือกใช้แกนต่อ (Arbor): ในการใช้งานจริง หัวจับดอกสว่านไม่ว่าจะเป็น JT หรือ B Taper จะต้องใช้ แกนต่อ (Arbor) ที่มีปลายด้านหนึ่งเป็นเตเปอร์ที่ตรงกับหัวจับ (เช่น JT6 หรือ B16) และปลายอีกด้านหนึ่งเป็น Morse Taper (MT) ที่ตรงกับแกนเครื่องจักรของคุณ (เช่น MT2, MT3, MT4)
   • ตัวอย่าง: หากคุณมีหัวจับดอกสว่าน B16 และเครื่องเจาะของคุณมีแกนเป็น MT3 คุณจะต้องหาซื้อ Arbor ที่มีปลายด้านหนึ่งเป็น B16 และอีกด้านหนึ่งเป็น MT3 (MT3-B16 Arbor)
3. การวัดเป็นสิ่งสำคัญ: หากคุณไม่แน่ใจว่าหัวจับดอกสว่านหรือแกนเครื่องจักรของคุณเป็นมาตรฐานใด และมีขนาดเท่าใด การวัดเส้นผ่านศูนย์กลางปลายใหญ่สุด ปลายเล็กสุด และความยาวของเตเปอร์ แล้วนำไปเปรียบเทียบกับตารางมาตรฐาน (ของ JT, MT, และ B) จะเป็นวิธีที่แม่นยำที่สุดในการระบุขนาดที่ถูกต้อง
4. ความสำคัญของการจับคู่ที่ถูกต้อง: การเลือกใช้มาตรฐานเตเปอร์ที่ถูกต้องเป็นสิ่งสำคัญอย่างยิ่ง เพื่อให้เกิดการจับยึดที่แน่นหนา แม่นยำ และปลอดภัยในการใช้งาน การจับคู่ผิดพลาดอาจทำให้เกิดการหลุดของดอกสว่าน การสั่นสะเทือนที่มากเกินไป หรือแม้แต่ความเสียหายต่อเครื่องจักรและชิ้นงาน

การทำความเข้าใจมาตรฐานเตเปอร์แต่ละชนิดอย่างละเอียด จะช่วยให้คุณสามารถเลือกซื้อและใช้งานอุปกรณ์ได้อย่างถูกต้องและมีประสิทธิภาพสูงสุดครับ