เปลี่ยนสลิงรอกไฟฟ้า (Wire Rope) สำหรับรอกสลิงไฟฟ้า เบิร์ก อย่างถูกต้องและปลอดภัย ทำกันอย่างไร มาดูพื้นฐานกัน
การติดตั้งลวดสลิงสำหรับรอกสลิงไฟฟ้า เป็นขั้นตอนสำคัญที่ส่งผลโดยตรงต่อประสิทธิภาพ ความปลอดภัย และอายุการใช้งานของอุปกรณ์ การติดตั้งที่ไม่ถูกต้องอาจนำไปสู่ความเสียหายร้ายแรง ทั้งต่อตัวรอก สลิง และอาจเป็นอันตรายถึงชีวิต ในบทความนี้ เราจะมาทำความเข้าใจเกี่ยวกับชนิดของลวดสลิง การวัดขนาด และขั้นตอนการติดตั้งที่ถูกต้องสำหรับรอกสลิงไฟฟ้าเบิร์ก เพื่อให้มั่นใจได้ว่าการทำงานจะเป็นไปอย่างราบรื่นและปลอดภัย
1. ทำความรู้จักกับลวดสลิง
ลวดสลิงมีโครงสร้างที่ซับซ้อน ประกอบด้วยเส้นลวดเล็กๆ (Wires) ที่ถูกพันรวมกันเป็นเส้นเชือก (Strands) และนำเส้นเชือกเหล่านี้มาพันเกลียวรวมกันอีกครั้งเป็นลวดสลิง (Rope) การทำความเข้าใจส่วนประกอบเหล่านี้เป็นพื้นฐานสำคัญ
- 19×7 คืออะไร?
ตัวเลขนี้คือรหัสที่บอกโครงสร้างของลวดสลิง:- 19: หมายถึงจำนวนเส้นเชือก (Strands) ทั้งหมดในลวดสลิง
- 7: หมายถึงจำนวนเส้นลวด (Wires) ที่ประกอบกันเป็นหนึ่งเส้นเชือก
ดังนั้น ลวดสลิง 19×7 จึงหมายถึงลวดสลิงที่ประกอบด้วยเส้นเชือกทั้งหมด 19 เส้น และแต่ละเส้นเชือกประกอบด้วยเส้นลวด 7 เส้น
โครงสร้าง 19×7 เป็นที่นิยมใช้ในงานรอกไฟฟ้า เนื่องจากมีความยืดหยุ่นสูงและสามารถรับแรงได้ดี
2. ชนิดของลวดสลิง: เกลียวซ้าย vs. เกลียวขวา
การเลือกใช้ลวดสลิงให้ถูกต้องกับรอกเป็นสิ่งสำคัญที่สุด โดยต้องดูที่ทิศทางการพันเกลียวของสลิง ซึ่งมีอยู่สองประเภทหลักๆ คือ
- ลวดสลิงเกลียวซ้าย (Left-Hand Lay): เส้นเชือกถูกพันทวนเข็มนาฬิกา
- ลวดสลิงเกลียวขวา (Right-Hand Lay): เส้นเชือกถูกพันตามเข็มนาฬิกา
วิธีการดู: ลองจับลวดสลิงในแนวนอนแล้วดูทิศทางการพาดของเส้นเชือก ถ้าเส้นเชือกพาดจากซ้ายบนลงมาขวาล่าง คือ เกลียวขวา แต่ถ้าพาดจากขวาบนลงมาซ้ายล่าง คือ เกลียวซ้าย
ความสัมพันธ์กับรอก: การเลือกลวดสลิงต้องสัมพันธ์กับทิศทางการหมุนของดรัม (spool) ของรอกขณะยกขึ้น เพื่อป้องกันไม่ให้สลิงบิดตัวหรือพันกัน:
- รอกที่ดรัมหมุน ตามเข็มนาฬิกา ขณะยกขึ้น ต้องใช้สลิง เกลียวซ้าย
- รอกที่ดรัมหมุน ทวนเข็มนาฬิกา ขณะยกขึ้น ต้องใช้สลิง เกลียวขวา
3. การวัดขนาดของลวดสลิง
การวัดขนาดของลวดสลิงที่ถูกต้องคือ การวัดเส้นผ่านศูนย์กลาง (Diameter) ของตัวสลิงทั้งหมด ไม่ใช่การวัดเฉพาะเส้นเชือก การวัดที่ถูกต้องควรทำโดยใช้ เวอร์เนียร์คาลิปเปอร์ (Vernier Caliper) หรือ ไมโครมิเตอร์ (Micrometer) และวัดในสองจุดที่ทำมุม 90 องศาซึ่งกันและกันเพื่อหาค่าเฉลี่ยที่แม่นยำ
ข้อควรระวัง: ไม่ควรวัดโดยใช้ไม้บรรทัดทั่วไป เพราะอาจทำให้ค่าคลาดเคลื่อนและส่งผลต่อความปลอดภัยได้
4. วิธีการติดตั้งลวดสลิงที่ถูกต้องสำหรับรอกสลิงไฟฟ้าเบิร์ก
รอกสลิงไฟฟ้าเบิร์กส่วนใหญ่ถูกออกแบบมาให้ใช้กับลวดสลิง เกลียวซ้าย (Left-Hand Lay) โดยมีขั้นตอนการติดตั้งดังนี้:
ขั้นตอนที่ 1: ตรวจสอบและเตรียมความพร้อม
- ตรวจสอบว่าลวดสลิงที่ใช้เป็นชนิด เกลียวซ้าย 19×7 และมีขนาดที่ถูกต้องตามรุ่นของรอก
- ตรวจสอบสภาพของลวดสลิงใหม่ว่าไม่มีรอยบิดงอหรือเสียหาย
- ตรวจสอบสภาพของดรัม (spool) และช่องยึดปลายสลิงว่าสะอาดและพร้อมใช้งาน
ขั้นตอนที่ 2: การพันลวดสลิงเข้าสู่ดรัม
- นำปลายด้านหนึ่งของลวดสลิงมาสอดเข้ากับช่องยึดที่อยู่บนดรัมอย่างแน่นหนา
- การพันสลิงต้องทำอย่างระมัดระวังเพื่อให้สลิงพันเข้าสู่ดรัม ตามเข็มนาฬิกา ในขณะที่ตัวดรัมกำลังหมุนเพื่อยกของขึ้น (หรือตามทิศทางที่ถูกต้องที่ระบุในคู่มือ และจะเห็นสลิงไม่มีการหักงอ)
- การพันครั้งแรกควรทำด้วยมือหรือใช้แรงดึงเล็กน้อยเพื่อให้สลิงเรียงตัวอย่างเป็นระเบียบในร่องของดรัม
ขั้นตอนที่ 3: การทดสอบการใช้งาน
- หลังจากติดตั้งเสร็จสิ้น ให้ทำการทดสอบโดยการยกน้ำหนักเบาๆ ก่อน
- ในขณะที่ยกขึ้น ให้สังเกตว่าสลิงมีการ พันเข้ากับดรัมอย่างเป็นระเบียบหรือไม่ ไม่มีอาการบิดตัวหรือพันกัน(แสดงว่าใส่ได้ถูกทิศทาง สลิงคลายตัว รัดแน่น)
- สังเกตว่ามีการทำงานที่ผิดปกติหรือไม่ เช่น เสียงดังผิดปกติ หรือการเคลื่อนที่ที่ไม่ราบรื่น
- หากทุกอย่างเป็นปกติ จึงค่อยทำการยกของจริง
บทสรุป
การติดตั้งลวดสลิงให้กับรอกสลิงไฟฟ้า อย่างถูกต้องเป็นสิ่งสำคัญที่ต้องอาศัยความเข้าใจในโครงสร้างของสลิงและทิศทางการพัน การเลือกลวดสลิง เกลียวซ้าย 19×7 ที่มีขนาดเหมาะสม และการติดตั้งอย่างถูกวิธีโดยให้สลิงพันตามเข็มนาฬิกาขณะยกขึ้น จะช่วยให้รอกทำงานได้อย่างมีประสิทธิภาพสูงสุด ปลอดภัย และมีอายุการใช้งานที่ยาวนาน การปฏิบัติงานตามคู่มือและการตรวจสอบอย่างสม่ำเสมอจึงเป็นหัวใจหลักในการบำรุงรักษาอุปกรณ์ให้พร้อมใช้งานอยู่เสมอ.